کد مطلب:29324 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:49

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا خداوند متعال و قادر از ابتدا انسان را كامل و خوشبخت نيافريد؟

در پاسخ به اين سؤال ذكر مقدمهاي ضروري است. در عالم هستي، موجودات داراي مراتب مختلف هستند كه هر مرتبه، ويژگيهاي خاص خود را دارد. مثلاً ملائكه موجودات مجرد از ماده هستند; يعني وجود نوري دارند و از اول كامل هستند. يعني همانگونه كه بايد باشند خلق ميشوند و داراي تكامل و رشد نيستند. دستة ديگر موجوداتي هستند كه در عالم طبيعت خلق شدهاند، مانند انسان كه به جهت موقعيت خاصي كه دارد در عالم طبيعت زندگياش را شروع ميكند، اما وجودش منحصر به ماديت نميشود. بلكه بُعدي روحاني و ملكوتي دارد كه به واسطة آن توانايي كسب كمال مطلق را دارد. و دستهاي ديگر مانند حيوانات كه جنبة ماديت در آن غلبه دارد و دسته ديگر مانند گياهان و دستة آخر جمادات هستند كه ماديت محض دارند.

و اما انسان، همانطور كه گفته شد موجودي است داراي دو بُعد الهي و مادي كه اين چنين موجودي نميتواند در عالم ملائكه باشد(به همان دليلي كه دربارة ويژگي ملائكه در ابتدا گفته شد) بلكه از آنجا كه سير زندگياش از ماديت شروع و با حركتي تدريجي استعدادهايش به فعليت ميرسد، مخصوص عالمي خواهد بود كه در آن حركت و سير تدريجي ممكن است و آن همين عالم دنيا و طبيعت است. حال اين انسان كه داراي دو گرايش خوب و بد و به عبارت ديگر الهي و مادي است به علت نقص علمي كه دارد گاهي در انتخاب خوبيها دچار تعارض و مشكل ميشود،گاه خوبيها را ترجيح ميدهد و گاه بديها را، و اين چيزي جز غلبه بُعد حيواني و مادي او نيست. خداوند متعال براي اينكه انسان در انتخاب خود با آگاهي و شناخت وارد عرصه زندگي شود، علاوه بر امكانات دروني مانند عقل و فكر، وجدان، فطرت كمال خواه و خير طلب و ... وسائطي هم از بيرون مانند انبيأ و پيشوايان ديني براي راهنمايي او قرار داده است تا خوبها و بدها را به وسيله هر دو پيامبر درون و بيرون بشناسد، و در عين حال قدرت انتخاب را هم به او داده و نيز پايان راه و نتيجه انتخاب را نيز براي او بيان نموده است; به اين صورت كه مسير زندگي از دنيا شروع ميشود، انسان ميتواند راه كمال و خوبي را برگزيند كه در واقع با اين گزينش و عمل به آن استعدادهاي انساني خود را به فعليت ميرساند و به تدريج از انساني كه در ابتدا فقط قوة خوب شدن داشت به انساني كامل و خوب تبديل ميشود و به عبارتي ديگر با كسب كمالات و اتصاف به خوبيها، جلوهاي از خدا ميشود. پس با اين مقدمه روشن شد كه خداوند وسايل خوشبخت شدن انسان را در اين دنيا فراهم نموده است و با وجود اين شرايط مانعي بر سر راه تكامل انسان نيست، و فقط خود انسان است كه با تبعيت از هواي نفس خويش، تكامل خود را به سقوط تبديل ميكند.

آري، خداوند هم قدير و عليم است و هم حكيم و عادل، و به مقتضاي قدرتش عالم هستي و انسان را خلق كرده است و هر كدام را جلوهاي از وجود خود قرار داده است. و چون عليم است ميداند انسان كه در اين عالم با سير تدريجي زندگي ميكند، از همان ابتدا نميتواند علم كامل داشته باشد، لذا تمام امكانات اعم از قدرت و وسايل شناخت، انتخاب، گزينش و اراده را به او داده است. و چون عادل است هر انسان را نتيجه عملش ميرساند و نميگذارد كه ذرهاي از حق ضايع شود. بهشت از آن عاملين به خوبيهاست و جهنم ثمرة بدكاران. خلاصه اينكه; بهشت نتيجة عمل است. اگر انسان مسير زندگي دنيا را طي نكندعملي ندارد تا به آن نتيجه برسد. آيا ميشود قبل از شروع سال تحصيلي به محصّل كارنامه درخشان پايان سال اعطا نمود؟ و يا ميشود كسي را قبل از ارتكاب جنايت اعدام كرد؟ آيا اين به قدرت خداوند مربوط ميشود يا به عدم آگاهي و شناخت ما از فلسفة تحقق بهشت و جهنم؟ آيا شما ميتوانيد بگوييد چرا خداوند انسان را مانند ملائكه بدون پاداش و جزا نيافريد؟ در پاسخ بايد بگوييم، همانظور كه در قسمت اول مقدمه ذكر شد، ويژگي هر دسته از موجودات خاص خود و متفاوت از ديگران است انسان موجودي است كه با حفظ ويژگي انسان بودن، مخصوص عالم طبيعت و اين دنيا آفريده شده است، ولي اين نوع خلقت مانعي بر سر راه تكامل و سير صعودي او نيست. البته; پشت پا زدن به زيباييها و فريبهاي دنيا در ابتدا براي انسان سخت است ولي انسان مصمم براي رسيدن به مقام والاي قرب الهي و چشيدن لذت واقعي لقأ پروردگار از اين دلخوشيهاي فاني دست ميشويد و سختيهاي اين دنيا را با راحتي آن وصال، طي ميكند.